बालकुमारी गोली काण्डमा ललितपुरका सिडिओ तानिदा तीनेकुने गोली काण्डमा काठमाडौंका सिडिओलाई हाइसञ्चो

समाचार टिप्पणी

काठमाडौं। गत वर्ष मात्र ललितपुर बालकुमारीमा गोली चल्दा ललितपुरका तत्कालीन प्रमुख जिल्ला अधिकारी (सिडिओ) रूद्रप्रसाद पण्डित गृह मन्त्रालय तानिए। दक्षिण कोरिया जाने रोजगारी अनुमति प्रणाली(ईपीएस)को परीक्षा दिन पाउनुपर्ने माग राखेर भएको प्रदर्शनमा गोली चल्दा तत्कालीन सिडिओ पण्डित गृह मन्त्रालय तानिएका थिए। अहिले तीनकुनेमा त्योभन्दा ठूलो क्षति हुँदा पनि काठमाडौंका ऋषिराम तिवारीलाई हाइसञ्चो देखिन्छ।

तत्कालीन भौतिक पूर्वाधार तथा यातायातमन्त्री प्रकाश ज्वालाको चढेको गाडीमाथि ललितपुरको बालकुमारीमा आक्रमण भएपछि गोली चलेको थियो। बालकुमारीमा गोली चल्दा २ जनाको ज्यान गएको थियो। उक्त घटनालगत्तै ललितपुरका सिडिओ पण्डित, एसएसपी शिद्धिबिक्रम शाहको जिम्मेवारी खोसिएको थियो। पण्डितको ठाउँमा तुलसीबहादुर श्रेष्ठ र शाहको ठाउँमा एसएसपी शेखर खनाललाई पठाइएको थियो।

ईपीएस कोरिया शाखाका निर्देशक(उपसचिव) गुरुदत्त सुवेदी पनि हटाइए भने फिल्ड कमाण्डर डिएसपी उमेश लम्साल र मन्त्रीका (पीएसओ) बोधराज दनुवारलाई निलम्बन परे। अहिलेको त्योभन्दा ठूलो जनधनको क्षति भएको घटना हो। तर, गृह मन्त्रालयले उक्त घटनामा जिम्मेवार रहेका पदाधिकारीको जिम्मेवारी खोसेको छैन।

प्रहरी कै अनुसार गत चैत १५ गते तीनकुनेमा राजावादी र व्यवस्था विरोधीहरू गरेको शक्ति प्रदर्शनमा ५८ राउण्ड गोली प्रहार भएको थियो। त्यसमा दुई राउण्ड गोली त पेस्तोलबाटै चलाएको प्रहरी कै भनाइ छ।

प्रहरीले प्रदर्शनकारी भएको ठाउँतिर ७ सय ४६ सेल अश्रुग्याँस प्रहार र १ सय ९२ पटक ब्ल्यांक फायर भएको जनाएको छ। प्रहरीले चलाएको गोली २ महिला र १८ पुरूष गरी २० जनालाई लाग्यो। गोली लागेर १ जना (सविन महर्जन)को मृत्यु भयो भने ५१ जना घाइते भए। १३ जना अझै अस्पतालमा उपचाररत रहेको पाइन्छ। त्यति मात्र होइन तीनकुने कै एक घरमा आगजनी हुँदा पत्रकार सुरेश रजकको जलेर निधन भयो। दर्जनौं सरकारी गाडी जले। कोटेश्वरस्थित जडीबुटी उत्पादन तथा प्रशोधन कम्पनी लिमिटेडको कार्यालय आगो लाग्यो। त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा परिसरमा रहेको नेपाल आयल निगमको डिपो आगलागीबाट वालवाल बच्यो। अन्नपुर्ण पोष्टको कार्यालयमा तोडफोड र आगजनीको प्रयास भयो। कान्तिपुर टेलिभिजनको कार्यालयमा ढुंगामुढा भयो। कोटेश्वर कै भाटभटेनी सुपरमार्केटमा लुटपाट मच्चियो। तीनकुनेबाट सल्किएको आगो बालकुमारीसम्मै पुग्यो भन्दा फरक पर्दैन। किनकी बालकुमारी क्षेत्रमा पनि सरकारी गाडीमा आगजनी भयो।

प्रहरी कै डाटा अनुसार पनि यति ठूलो घटनामा जिम्मेवार रहेका काठमाडौंका सिडिओ ऋषिराम तिवारी र एसएसपी विश्व अधिकारी भने अहिलेसम्म हाइसञ्चो देखिन्छ। गत वर्ष ललितपुर कै बालकुमारीमा भएको घटनाको नजिर बालकुमारीसँगै जोडिएको कोटेश्वर र तीनकुने क्षेत्रमा भएको घटनामा लागू भएन। यो गम्भीर विषय हो। ललितपुरमा सिडिओ र एसएसपी तानिदा काठमाडौंमा केही नहुनुले राज्यको व्यवहार र नैतिकतामाथि समेत प्रश्न उठेको छ।

कमजोर कमाण्डका कारण आन्दोलनका ‘जनकमाण्डर’ भनिएका दुर्गा प्रसाईंले प्रहरीको ज्यानै लिने गरी गाडी हुँइक्याउँदा पनि नियन्त्रण लिन आदेश नपाएको प्रहरी अधिकारीहरू नै सुनाउँछन्। तत्काल नियन्त्रणमा लिनुपर्ने प्रसाईं गृह प्रशासनको कमजोरीका कारण लापत्ता भएका छन्। निर्दोष मान्छेलाई अन्धाधुन्ध गोली हानिएको छ। मानवअधिकारको समेत गम्भीर उल्लंघन भएको समाजिक सञ्जालमा सार्वजनिक भएका भिडिओ/फुटेजहरूले देखाउँछ। तीनकुने घटनामा जिम्मेवारी अधिकारीहरू गम्भीर रूपमा चुकेका छन्।

२०४४ सालमा दशरथ रंगशालामा फुटबल खेल चल्दै गर्दा हावाहुरी र असिनापानीका कारण दर्शकहरू भागदौड मच्चिदा ९३ जनाको ज्यान गएको थियो। उक्त घटनापछि तत्कालीन खेलकुदमन्त्री केशरबहादुर बिष्टले पदबाट राजीनामा दिएका थिए। मान्छेको ज्यानै जानेगरी हालै तीनकुनेमा भएको घटनामा गृहमन्त्री रमेश लेखक रहेका छन्। गृहमन्त्री लेखकले बिष्टको जस्तो नैतिकताका देखाउन सकेनन् नारायणकाजी श्रेष्ठले जस्तो सिडिओ र एसएसपीलाई समेत जिम्मेवार बनाउन सकेनन्। यसले ‘चेन अफ कमाण्ड’मा गृह मन्त्रालय निकै कमजोर रहेको अनुमान लगाउन सकिन्छ। यति ठूलो जनधनको क्षति भएको आततायी घटनामा सरकारले अहिलेसम्म कुनै छानबिन समिति समेत बनाउन सकेको छैन। तीनकुने घटनामा न्यायिक छानबिन समिति नै गठन गर्नुपर्ने माग उठिरहेको छ। तर, यसमा सरकार मौन देखिन्छ।